หลายๆข้อผมเห็นด้วยกับคุณ D-Boy นะ
แต่เฉพาะเรื่องการเลือกใส่ความทรงจำนี่ผมคิดว่ามีผลต่อลักษณะนิสัยของ Synthนะ (อาจจะไม่ใช่ทั้งหมด แต่ต้องมีบ้างแน่ๆ) ดูอย่าง Nick เป็นต้น
นิคมี companion quest ที่ต้องตามไปจัดการศัตรูเก่า ซึ่งถ้าไม่ใช่เพราะว่าเป็นความทรงจำเก่าแล้ว ก็คงไม่ได้รู้สึกแค้นเคืองขนาดต้องไปตามล้างตามเช็ดขนาดนั้น
ส่วนเรื่องเอา Railroad ไปเทียบกับกรีนพีซนี่ผมว่าไม่ค่อยตรงเท่าไหร่ ถึงจะเป็นการช่วยคนส่วนน้อยที่ไม่ค่อยสนใจเหมือนกัน แต่เหตุผลต่างกัน
Railroad ที่จริงก็ไม่ต้องตีความอะไรลึกซึ้งเลยครับ มันก็โยงกับสงครามเลิกทาสนั่นแหละ สเกลในเกมส์เหมือนจะไม่สำคัญนะ
แต่ผมมองว่าBathesda กำลังสร้างความเป็นไปได้ของเผ่าพันธ์ใหม่ที่เป็น Synth หรือเป็น Automata ที่มีการปกครองตนเอง ก็เลยเริ่มใส่แนวคิดอันนี้เข้ามา ในภาคต่อๆไปอาจจะเริ่มชัดมากขึ้น

เปรียบเทียบ Insitute เป็น สวนสัตว์ Synth เป็นสัตว์ และ Railroad เป็น กลุ่มโลกสวยที่ เรียกร้องให้ปลดปล่อยสัตว์เป็นอิสระ

สัตว์ที่อยู่ในความครอบครองของสวนสัตว์ จะได้รับอาหาร ได้รับการฝึก ได้รับการดูแล และ ถูกขังไว้ในกรงพูดก็คือ สวนสัตว์แบกรับทุกอย่าง ทั้งค่าใช้จ่าย ทั้งภาระในการดูแล แต่ วันนึง กลุ่มโลกสวย มาประท้วง เรียกร้องให้ปล่อยสัตว์พวกนี้สู่ธรรมชาติ พอปล่อยไป สัตว์ร้าย ก็ทำร้ายผู้คน สัตว์ที่อ่อนแอก็อดตาย บางตัวอาจจะหาอาหารไม่ได้ แล้ว กลุ่มโลกสวยทำอะไร ? ก็เงียบกริบ

สมมุติว่า ถ้า Railroad เจรจากับ Insitute ได้ แล้ว ให้ปลดปล่อย Synth Gen-3 แล้ว Insitute ตกลงปล่อย Synth จริงๆ คิดว่า Railroad จะทำยังไงครับ ? จะรับ Synth ไว้ดูแลไหม ? หรือ เอาไปรีโปรแกรม แล้ว ปล่อยสู่สังคม ส่วน Synth จะเป็นไงต่อ ก็ไม่ใช่เรื่องของตัวเองละ คิดว่ามันเห็นแก่ตัวมากไปไหม Insitute เป็นคนแบกภาระ การสร้าง การซ่อมแซม ไอเดียการสร้างพวกตัวเองเป็นคนคิด แต่ ต้องสร้างมาปล่อย Synth ไป เพื่อ ความต้องการของกลุ่มคนเล็กๆกลุ่มนึง ที่ไม่คิดจะรับ Synth ไปดูแลด้วยตัวเอง

มันก็ไม่ต่างกับ กรีนพีชนี่ จุดหมายปลายทางเหมือนกัน คือ ไปจบที่ อิสระภาพที่ขาดคนรับผิดชอบ สัตว์อยู่ในกรง มันยังปลอดภัย ยังได้รับการฝึก ให้เชื่องต่อผู้คน แถม สวนสัตว์ต้องแบกรับค่าใช้จ่ายต่างๆนาๆ แต่ พวกโลกสวย ใช้แค่ปาก กับ น้ำลาย เรียกร้อง และ ก็ เรียกร้อง

คุณป๋าจะเอาประเด็นกับเรื่องกรีนพีซจริงๆเหรอครับ --"
ผมไม่คิดว่างานหลักของกรีนพีซคือการเรียกร้องให้สวนสัตว์ปล่อยสัตว์ทั้งหมดสู่ป่านะ (หรือผมพลาดอะไรไป)
ตามที่ผมพูดนั่นแหละ เรลโรดมันเป็นเรื่องของการปลดปล่อยทาสครับ กรีนพีซมันสู้เพื่อเลิกทาสเหรอครับ (แต่ก็อย่างที่ผมบอก ผมมองว่าเรื่องของการเลือกใส่ความทรงจำเนี่ย มันเป็นสิ่งที่เรลโรดควรจะทำให้ดีแต่แรก ซึ่งผมไม่รู้ว่ามันมีข้อกำจัดอะไรหรือเปล่านะ เพราะงั้นก็เลยพูดได้ไม่เต็มปากว่าเรลโรดให้ free-will กับsynth ที่ช่วยออกมาจริงๆ) คนกับสัตว์ไม่เหมือนกัน พอคุยเรื่องนี้มันก็จะกลายเป็นประเด็นอีกว่า แล้วเราควรจะทำกับ Synth Gen 3 (หรือเกือบๆเจน3 อย่างนิก) เหมือนเป็นคนหรือเปล่า? หรือเป็นหุ่นยนต์ที่มีกระบวนการคิดเหมือนคนแต่เป็นได้แค่ทาส
อีดิทหน่อย: ผมตอบไม่ครบประเด็น การเอาสัตว์(ป่า?)ในสวนสัตว์มาเทียบแต่แรกก็ไม่ถูกนักครับ สัตว์สื่อสารกับคนได้ยากและมีแนวโน้มจะก่อปัญหาในสังคมของมนุษย์ได้มากกว่าครับ
ถ้าดูบริบทของการเลิกทาสอย่างที่ผมบอกน่าจะตรงกว่านะ